Opis herbu bp. Artura Ważnego

PATRIS CORDE
OPIS HERBU KSIĘDZA BISKUPA
+ ARTURA WAŻNEGO
BISKUPA SOSNOWIECKIEGO

Każdy herb biskupi wyraża pewne przesłanie, które nadał mu jego właściciel. W herbie i zawołaniu biskupim zawarta jest jego tożsamość. Opis herbu składa się z dwóch części: z opisu symboli umieszczonych na tarczy oraz z przedstawienia jego intencji. Odczytanie herbu i jego właściwa interpretacja zależna jest od intencji właściciela herbu. Dopełnieniem herbu jest dewiza herbowa, nazywana zawołaniem biskupim, wypisana na wstędze znajdującej się pod tarczą.

TARCZA
Tarcza herbowa bpa Artura Ważnego nawiązuje do herbu miasta Ropczyc, z którego pochodzi. Stanowi to czytelny sygnał, jak ważne są korzenie i rodzina, środowisko szkolne i rówieśnicze oraz wspólnota lokalna i miejscowe tradycje w kształtowaniu tożsamości i osobowości każdego człowieka.

Tarcza herbu jest czwórdzielna. Przecinają ją dwie linie na kształt Krzyża św. Andrzeja. Tym samym nawiązuje do wieloletniego zaangażowania biskupa w międzynarodowy projekt ewangelizacyjny SESA (Szkoła Ewangelizacji św. Andrzeja), do którego to projektu należy, założona i prowadzona przez biskupa Szkoła Nowej Ewangelizacji św. Józefa w Tarnowie. Ten motyw przypomina o najważniejszym posłannictwie całego Kościoła, którym jest głoszenie Ewangelii. Chodzi w nim o doprowadzenie każdego człowieka do osobistego spotkania z Jezusem Chrystusem. Kościół bowiem istnieje dla ewangelizacji. Przypominają nam o tym słowa papieża Franciszka: „Marzę o «opcji misyjnej», zdolnej przemienić wszystko, aby zwyczaje, style, rozkład zajęć, język i wszystkie struktury kościelne stały się odpowiednią drogą bardziej dla ewangelizowania współczesnego świata, niż do zachowania stanu rzeczy […] Należy sprawić, by […] duszpasterstwo zwyczajne we wszystkich swych formach było bardziej ekspansywne i otwarte, by doprowadziło pracujących w duszpasterstwie do nieustannego przyjmowania postawy «wyjścia» i w ten sposób sprzyjało pozytywnej odpowiedzi ze strony tych wszystkich, którym Jezus ofiaruje swoją przyjaźń” (Evangelii gaudium, nr 27).

Pole tarczy herbowej jest niebieskie i odnosi się do barwy wspomnianego herbu Ropczyc. Kolor niebieski w heraldyce nawiązuje do wierności, chwały, świętości, pobożności, stałości, czujności i łagodności - cech, którymi winien odznaczać się biskup. Jednocześnie nawiązuje do koloru wody chrzcielnej, czyli do owego pierwszego, radykalnego spotkania z Bogiem, które zmienia całkowicie życie człowieka, czyniąc go nowym stworzeniem. Kolor niebieski nawiązuje także do Najświętszej Maryi Panny, której sanktuarium – jako koronowanej Królowej Rodzin – znajduje się w Ropczycach. To tutaj w latach licealnych obecny biskup wychowywał się w wierze pod czujnym i troskliwym okiem Matki Bożej. Barwa ta jest także uznawana za kolor Kościoła, którego bp Artur uczył się doświadczać poprzez udział w parafialnej grupie młodzieżowej i pieszych pielgrzymkach na Jasną Górę organizowanych przy parafii Przemienienia Pańskiego w Ropczycach, z której pochodzi.

POLA TARCZY
Tarczę herbową dzieli na cztery pola krzyż św. Andrzeja.

POLE I
U góry tarczy herbowej znajduje się serce, w które wpisany jest krzyż i ogień. Ten centralny motyw nawiązuje do hasła biskupiej posługi „Patris corde” - „Ojcowskim sercem”. Zostało ono zaczerpnięte z tytułu listu apostolskiego papieża Franciszka, którym ogłosił w Kościele Rok Św. Józefa - rok, w którym rozpoczęła się posługa bpa Artura. Wiemy, że jednego mamy Ojca, w niebie, a św. Józef jest Jego cieniem, jak napisał polski pisarz Jan Dobraczyński, którego papież Franciszek wspomina w rzeczonym liście. Stąd owo serce w herbie nawiązuje przede wszystkim do ojcowskiej miłości Boga do swojego Syna i do każdego człowieka. Dlatego w to serce wpisany jest krzyż symbolizujący, że Syn Boży jest cały zanurzony w miłości Ojca, a jednocześnie doskonale odpowiada na tę miłość wydając swoje życie za ludzi. Są oni bowiem umiłowanymi dziećmi Jego Ojca, a jednocześnie Jego braćmi i siostrami. Ogień miłości płonący na krzyżu w centrum tego serca przypomina nam, że to wszystko dzieje się w Duchu Świętym, który staje się niejako „kołyską” w łonie Ojca, gdzie odwiecznie rodzi się Syn z Ojca, a jednocześnie „krzyżem”, na którym Syn całkowicie oddaje się Ojcu. Zatem owo serce, w które wpisany jest krzyż i płomień, symbolizuje Trójcę Świętą i całą historię zbawienia. Jest to symboliczne przedstawienie kerygmatu, czyli orędzia o tym, że Jezus Chrystus „przez swą śmierć i zmartwychwstanie objawia nam i komunikuje nieskończone miłosierdzie Ojca” (Evangelii gaudium, nr 164). To orędzie zapewnia, że  „Jezus Chrystus cię kocha, dał swoje życie, aby cię zbawić, a teraz jest żywy u twego boku codziennie, aby cię oświecić, umocnić i wyzwolić” (tamże). Dlatego właśnie powinno zajmować centralne miejsce w działalności ewangelizacyjnej i w każdej próbie odnowy Kościoła.

Objawianie tego orędzia było i powinno nadal być głównym zadaniem misji biskupiej. Bp Artur przez prawie trzydzieści lat posługi kapłańskiej starał się głosić to pierwsze i główne orędzie Kościoła, najpierw uczniom szkół podstawowych, młodzieży – także tej na Przystanku Woodstock – oraz studentom, jako duszpasterz akademicki. Następnie głosił je parafianom i różnym wspólnotom, jako proboszcz i rekolekcjonista oraz małżeństwom Domowego Kościoła czy Spotkań Małżeńskich, a także prowadząc duszpasterstwa małżeństw nie mogących doczekać się potomstwa, małżeństw, które utraciły swoje dzieci, kobietom i mężczyznom, którzy dokonali aborcji, małżeństwom niesakramentalnym, osobom wykorzystywanym seksualnie czy – jako długoletni egzorcysta – zniewolonym i opętanym. Wiedział bowiem, że „nie ma nic bardziej solidnego, bardziej głębokiego, bardziej pewnego, bardziej treściwego i bardziej mądrego niż takie orędzie” (Franciszek, Evangelii gaudium, nr 165).

POLE II
Prawa strona herbowa, czyli dla odbiorcy obrazu pole po lewej stronie, zawiera gwiazdę ośmioramienną. Według starej tradycji heraldycznej symbolizuje ona Maryję Pannę, Matkę Chrystusa i Kościoła, a od pewnego czasu także Gwiazdę Nowej Ewangelizacji. W roku 1997 bp Artur wraz z dwoma osobami świeckimi zainicjował działalność Szkoły Nowej Ewangelizacji św. Józefa w Tarnowie. Od tego czasu dzieło nowej ewangelizacji – tak mocno akcentowane przez ostatnich papieży – stało się jego chlebem powszednim. Przez pięć lat był także formalnie odpowiedzialny za ten wymiar działalności Kościoła lokalnego, jako dyrektor Wydziału ds. Nowej Ewangelizacji w Tarnowie.

Maryja towarzyszy też biskupowi na każdym etapie kapłańskiego życia. Najpierw jako Królowa Rodzin z parafii rodzinnej, potem jako Matka Boża Bolesna z Limanowej – w pierwszej parafii biskupa, dalej jako NMP Królowa Polski w Tarnowie – Mościcach, następnie jako Matka Boża Fatimska, w parafii, gdzie mieszkał jako duszpasterz akademicki, a następnie znowu jako Królowa Polski, gdy powrócił do parafii w Tarnowie – Mościcach, jako proboszcz. Jako biskup pomocniczy zamieszkał przy parafii katedralnej w Tarnowie, gdzie znajduje się sanktuarium Matki Bożej Bolesnej. Obecnie mieszka w domu biskupów przy sosnowieckiej katedrze pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej.

POLE III
Lewa strona herbowa, czyli dla odbiorcy obrazu pole po prawej stronie, zawiera lilię św. Józefa, która występuje bardzo powszechnie w symbolice heraldycznej i – w zależności od kontekstu – ma wiele znaczeń. Wyraża niewinność, czystość, wstrzemięźliwość. Popularna jest również jako atrybut świętych. Lilia w tym przypadku odnosi się do osoby św. Józefa, który jako Oblubieniec Maryi oraz opiekun Jezusa Chrystusa stał się patronem Kościoła powszechnego.

Wybór i ustawienie lilii św. Józefa na tarczy herbowej wskazuje na wielkie znaczenie św. Józefa w życiu duchowym i pastoralnym biskupa Artura. Ten wyjątkowy Święty, któremu tak bardzo sam Bóg zaufał, stał się też godnym zaufania w jego kapłańskiej posłudze. Najpierw jako patron kościoła akademickiego, którego rektorem był przez dziewięć lat bp Artur, tworząc wokół niego duszpasterstwo akademickie. Następnie jako patron wspomnianej już Szkoły Nowej Ewangelizacji. Św. Józef stał się również przewodnikiem i wzorem dla mężczyzn i ojców, zrzeszonych w zainicjowanej przez bpa Artura grupie Mężczyzn św. Józefa. W końcu Jego biskupia posługa została tak mocno związana ze św. Józefem przez Rok św. Józefa ogłoszony u jej zarania.
Obecność lilii św. Józefa w herbie biskupim jest też pragnieniem naśladowania ojcostwa św. Józefa w biskupim posługiwaniu wobec Kościoła powszechnego, lokalnego, a także każdego człowieka. Bp Artur pragnie to czynić w myśl listu apostolskiego „Patris corde”, gdzie papież Franciszek przedstawił św. Józefa jako ojca umiłowanego, czułego, posłusznego, przyjmującego, twórczego odwagą, pracowitego, będącego cieniem Ojca Niebieskiego i Jego znakiem dla każdego.

POLE IV
Znajduje się na dole tarczy herbowej. Zawiera otwartą księgę z greckimi literami Α i Ω i oznacza Boże orędzie zawarte w księdze Pisma Świętego. Umieszczając ją w swoim herbie bp Artur podąża za nauczaniem papieża Franciszka, który wskazuje, że: „Pismo Święte jest źródłem ewangelizacji. Dlatego trzeba stale formować się do słuchania Słowa. Kościół nie ewangelizuje, jeśli nie pozwala się nieustannie ewangelizować. Jest rzeczą nieodzowną, aby Słowo Boże «stawało się coraz bardziej sercem wszelkiej działalności kościelnej». Słowo Boże, słuchane i celebrowane, zwłaszcza w Eucharystii, karmi i umacnia wewnętrznie chrześcijan oraz czyni ich zdolnymi do prawdziwego świadectwa ewangelicznego w życiu codziennym. Przezwyciężyliśmy już dawne przeciwstawienie Słowa i Sakramentu. Słowo proklamowane, żywe i skuteczne przygotowuje przyjęcie Sakramentu i w Sakramencie Słowo to osiąga swą maksymalną skuteczność (Evangelii gaudium, nr 174).

Przepowiadanie słowa jest podstawowym zadaniem każdego kapłana, zwłaszcza biskupa. „Biada mi, gdyby mnie głosił Ewangelii!” (1 Kor 9, 16b), mówi św. Paweł. Dobrze rozumie to bp Artur, który przez wszystkie lata swej posługi kapłańskiej wygłosił dziesiątki rekolekcji w diecezji, w Polsce i poza jej granicami – dla parafii, wspólnot, dzieci, młodzieży, studentów, małżeństw, mężczyzn, kobiet, kleryków, sióstr zakonnych i kapłanów.
W przepowiadaniu najważniejsza jest najpierw osobista więź z Jezusem Chrystusem – tym, który jest Słowem, i który jest Α i Ω, czyli Pierwszym i Ostatnim słowem oraz wszystkimi słowami, które są pomiędzy Α i Ω. Przez umieszczenie tego symbolu w swoim herbie bp Artur pragnie ukazać, że „ewangelizacja wymaga zażyłości ze Słowem Bożym, a to wymaga, żeby diecezje, parafie i wszystkie wspólnoty katolickie proponowały poważne i wytrwałe studiowanie Biblii, jak również promowały jej modlitewne czytanie osobiste i wspólnotowe (Evangelii gaudium, nr 175).

Dodatkowo symbole gwiazdy – Maryi, lilii – Józefa oraz księgi Pisma Świętego – Słowa którym jest Jezus, zebrane razem tworzą Najświętszą Rodzinę – „trójcę na ziemi”. To znak fundamentalnej roli w życiu społecznym małżeństwa jako wspólnoty mężczyzny i kobiety oraz znaczenia rodziny jako przyjmującej i wychowującej dzieci, które to we współczesnym świecie i kulturze potrzebują jednoznacznego wsparcia, promocji i ochrony ze strony Kościoła, a także głoszenia Ewangelii życia i miłości. Troska o małżeństwa i rodziny oraz ochrona życia poczętego była zawsze priorytetem kapłańskiej służby biskupa.

INSYGNIA
Do tarczy herbowej, w heraldyce kościelnej, dołączone są inne elementy pozwalające na określenie godności i miejsca, jakie zajmuje w hierarchii kościelnej właściciel herbu. Pierwszym takim znakiem jest umieszczony za tarczą herbową krzyż. Krzyż procesyjny łaciński złoty jest atrybutem biskupa. W heraldyce krzyż łaciński symbolizuje podniesienie natury ludzkiej (linia pozioma) do granicy przebóstwienia (linia pionowa wydłużona).

Drugim insygnium pozwalającym na identyfikację godności piastowanej przez właściciela znaku jest galero, czyli rodzaj nakrycia głowy, kapelusza noszonego dawniej przez najwyższych hierarchów kościelnych. Pojawił się w 1275 r., gdy papież Innocenty IV wyróżnił kardynałów, nadając im czerwony kapelusz z szerokim płaskim rondem i 15 z każdej strony symetrycznie umieszczonymi na sznurach od kapelusza chwostami (wł. fiocchi) przypominającymi frędzle. W XVI w. pojawiły się inne kolory oraz liczba chwostów, po których można było rozpoznać godność hierarchy. W przypadku biskupa mamy zielone galero ze sznurami po obu stronach, na których jest po 6 chwostów. Zieleń nawiązuje do Dobrego Pasterza, który wiedzie swe owce na zielone pastwiska (por. Ps 23), stąd zieleń jest symbolem nieskażonej doktryny, którą dobrzy pasterze winni karmić powierzoną sobie owczarnię. Ponadto biskup Artur rozpoczął swoją posługę w diecezji sosnowieckiej w Uroczystość św. Stanisława, bpa i męczennika, kiedy Kościół czyta Ewangelię o Dobrym Pasterzu. A sam patron dnia, bp Stanisław, pochodzi z diecezji tarnowskiej, rodzinnej diecezji bpa Artura.

OPIS HERALDYCZNY
Tarcza dzielona krzyżem w skos barwy niebieskiej. W polu pierwszym – zaszczytnym, serce czerwone, na nim złoty krzyż i srebrny płomień. W polu drugim ośmioramienna gwiazda złota, w polu trzecim srebrna lilia, w polu czwartym otwarta księga barwy srebrnej z wpisanymi literami A i Ω.