Apostołowie Zagłębia

Oficjalną kandydatką do chwały ołtarzy jest Czcigodna Sługa Boża Matka Teresa Kierocińska. W maju 1983 r. Konferencja Episkopatu Polski wyraziła zgodę na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego, a w czerwcu tegoż samego roku Kongregacja do spraw Świętych wydała dekret "Nihil obstat" w tej sprawie. Nie mając przeszkód na drodze wiodącej do rozpoczęcia sprawy, biskup częstochowski Stefan Bareła powołał specjalny Trybunał Kanonizacyjny, składający się z trzech członków (delegat biskupa, promotor sprawiedliwości i notariusz), którego zadaniem było przesłuchanie świadków, którzy znali Matkę Teresę. W latach 1983-1988 odbyło się 73 sesji Trybunału, podczas których przesłuchano 68 świadków. Dnia 31 grudnia 1988 r. na specjalnej sesji, pod przewodnictwem metropolity częstochowskiego Stanisława Nowaka, zakończono dochodzenie kanoniczne na szczeblu diecezjalnym w sprawie życia i cnót Matki Teresy. Natomiast 17 lutego 1989 r. akta procesu zostały złożone w Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych, która w kwietniu tegoż samego roku zatwierdziła ważność procesu. W 1994 r. w Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych złożono "Pozycję o życiu i cnotach Sługi Bożej Matki Teresy", która była podstawą do dyskusji dla teologów i kardynałów orzekających heroiczność jej cnót. Dnia 3 maja 2013 w Watykanie promulgowano dekret o heroiczności cnót, podpisany przez przez Ojca Świętego Franciszka. Odtąd przysługuje jej tytuł: Czcigodnej Służebnicy Bożej.

W granicach obecnej diecezji sosnowieckiej pełnili posługę duszpasterską dwaj błogosławieni kapłani: ks. Ludwik Roch Gietyngier (po lewej), który urodził się 16 sierpnia 1904 r. w Żarkach (powiat myszkowski) oraz ks. Maksymilian Binkiewicz (po prawej), który urodził się w 1908 r. we wsi Żarnowiec (powiat zawierciański). Obydwaj pracowali na terenie Zagłębia, w granicach dzisiejszej diecezji sosnowieckiej. Ks. Gietyngier po otrzymaniu święceń kapłańskich został wikariuszem w parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Strzemieszycach, a w latach trzydziestych przez pięć lat pracował jako prefekt w parafii pw. Świętej Trójcy w Będzinie. Ks. Binkiewicz natomiast decyzją biskupa częstochowskiego Teodora Kubiny od 7 czerwca 1933 r. pracował jako prefekt w kilku gimnazjach Sosnowca – żeńskim im. Emilii Plater, w męskim im. Bolesława Prusa, w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim P. Rzadkiewiczowej i w Państwowej Szkole Zawodowej. Obydwaj zginęli śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym w Dachau. Ks. Ludwik Roch Gietyngier został zamordowany 30 listopada 1941 r., ks. Maksymilian Binkiewicz zmarł po ciężkim pobiciu 24 lipca 1942 r. Zostali beatyfikowani przez Ojca Świętego Jana Pawła 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.

Oprócz tych dwóch kapłanów diecezjalnych do grona 108 błogosławionych męczenników polskich z czasów II wojny światowej został zaliczony, związany z miastem Pilicą i istniejącym tam klasztorem Zakonu Braci Mniejszych – Franciszkanów Reformatów, o. Narcyz Turchan. Urodził się 19 września 1879 r. w Biskupicach koło Wieliczki. W latach 1924-1930 pełnił posługę gwardiana pilickiego klasztoru. W 1940 r. gestapo kilkakrotnie aresztowało o. Narcyza, by ostatecznie 30 października 1941 r. zesłać go do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie 19 marca 1942 r. poniósł śmierć męczeńską. W poczet błogosławionych został zaliczony przez Ojca Świętego Jana Pawła II 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.

W Pilicy, na zamku 2 sierpnia 1875 r. przyszła na świat Sługa Boża Magdalena Maria Epstein. W Pilicy spędziła tylko pierwsze lata dzieciństwa. Jej ojciec po utracie części majątku i sparaliżowaniu sprzedał dobra pilickie i rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie zakupiono pałacyk przy ulicy Sławkowskiej. Maria otrzymała staranne wychowanie. Z domu rodzinnego wyniosła głęboką religijność i patriotyzm. Znała biegle język francuski i niemiecki, Grała na fortepianie a bogata biblioteka domowa zapewniła jej we wszechstronną wiedzę. Wraz z grupą kilku młodych kobiet zorganizowała zakład ambulatoryjny w pomieszczeniach klasztoru Sióstr Miłosierdzia, a następnie salkę operacyjną i szpitalik, gdzie obsługiwała bezpłatnie chorych ubogich. W 1910 r. utworzyła Szkołę Pielęgniarek Zawodowych Stowarzyszenia Pań Ekonomek św. Wincentego a Paulo. Po 56 latach życia 24 marca 1931 r., wstąpiła do klasztoru Sióstr Dominikanek w Krakowie na Gródku. Jako siostra Magdalena Maria rozpoczęła nowicjat zakonny i 4 września 1936 r. złożyła profesję wieczystą. W 1942 r. uległa paraliżowi, a po 5 latach zmarła 6 września 1947 r. Spoczywa w grobowcu zakonnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Proces beatyfikacyjny s. Magdaleny Marii Epstein rozpoczął się 30 września 2004 r.

Wśród wyniesionych na ołtarze świętych i błogosławionych jest również profesor Akademii Krakowskiej św. Jan Kanty. Przez kilka miesięcy, na przełomie 1439 i 1440 r. był proboszczem olkuskim. Obecnie w miejscu gdzie, jak podają podania, mieszkał w Olkuszu znajduje się kaplica, w której odbywa się całodzienna adoracja Najświętszego Sakramentu.

Ze Sławkowem związany jest Sługa Boży Świętosław Milczący zwany Błogosławionym, który urodził się w tym mieście na początku XV w. Był ceniony za pracę duszpasterską, troskę o biednych i chorych oraz cnotę milczenia. Miał łaskę widzeń nadprzyrodzonych. Uważany za patrona dobrej spowiedzi. Organizator pierwszej w Krakowie Katolickiej Wypożyczalni Ksiąg. Spoczywa jako jedyny kandydat na ołtarze w Kościele Mariackim w Krakowie. Powołana przez metropolitę krakowskiego Franciszka Macharskiego komisja historyczna w sprawie jego beatyfikacji 29 listopada 1997 r. rozpoczęła swą działalność. Proces kanonizacyjny Sługi Bożego Świętosława Milczącego zwanego Błogosławionym otworzono 22 stycznia 1998 r.

Z Dąbrowy Górniczej pochodzi pierwszy metropolita wileński Sługa Boży abp Jan Cieplak. Urodził się 17 sierpnia 1857 r. w Dąbrowie Górniczej, a ochrzczony został w kościele pw. Świętej Trójcy w Będzinie. W 1908 r. otrzymał sakrę biskupią jako sufragan mohylewski. Od 1914 r. był administratorem największej na świecie archidiecezji. Jako biskup prowadził działalność duszpasterską, charytatywną i patriotyczną w trudnych latach I wojny światowej. W 1919 r. został arcybiskupem tytularnym i zarządzał diecezją w imieniu nieobecnego arcybiskupa Edwarda Roppa. Wielokrotnie szykanowany, w 1920 r. trafił na krótko do więzienia pod zarzutem sprzeciwiania się państwowym zarządzeniom. W 1923 r. na procesie pokazowym w Moskwie skazany został wraz z 14 innymi duchownymi na karę śmierci. Pod naciskiem światowej opinii publicznej karę tę zamieniono na 10 lat więzienia. Ostatecznie w 1924 r. wydalono go z ZSRR. Zmarł 17 lutego 1926 r. w Passaic w stanie New Jersey. Spoczywa w Katedrze Wileńskiej. Ojciec Święty Pius XII na prośbę kardynałów, m.in.: Hlonda, Kakowskiego, Wyszyńskiego i Sapiehy ogłosił w 1952 r. rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego.

Z Sosnowcem związana jest również Sługa Boża Wanda Malczewska, która część swojego życia spędziła w Klimontowie (obecnie dzielnicy Sosnowca). Jednym z jej duchowych wychowanków był ks. prał. Grzegorz Augustynik, pierwszy jej biograf, budowniczy bazyliki NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej. Wanda Malczewska była krewną Jacka Siemieńskiego i przez pewien czas mieszkała w jego majątku. Mieszkańcy Klimontowa nazwali ja „święta panią", ponieważ wspierała biednych, zakładała szpitale polowe i jak tylko mogła pomagała powstańcom w czasie Powstania Styczniowego. Z jej inicjatywy w klimontowskiej kaplicy zaczęto odprawiać nabożeństwa majowe, które później stały się popularne w całej Polsce. Obecnie w Klimontowie znajduje się park jej imienia. Starania o beatyfikację Wandy Malczewskiej rozpoczęto przed II wojną światową. Proces wstępny przeprowadzono w latach 1929-1930. Po zakończeniu działań wojennych nie odnaleziono akt procesowych. W 1992 r. zostało złożone w Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych kilkusetstronicowe dzieło, zawierające kompletną dokumentację w sprawie heroiczności cnót Sługi Bożej Wandy Malczewskiej.

W opinii świętości zmarła Marcjanna Grzanka, zwana Marcysią z Sosnowca, która urodziła się 18 czerwca 1882 r. w Krzywopłotach (obecnie parafia Cieślin). Nie uczęszczała do szkoły, a sztukę czytania i pisania zdobyła w starszych latach. Wcześnie straciła rodziców. Jako młoda dziewczyna pomagała siostrze przy gospodarstwie domowym, służyła w różnych miejscach, przez 14 lat pracowała w dwóch fabrykach C. G. Schőna i H. Dietla w Sosnowcu. W czasie II wojny światowej potrafiła wykorzystać swoją obecność w pałacu Schőnów dla dobra Ojczyzny i rodaków. Należała do różnych stowarzyszeń kościelnych jak Apostolstwo Modlitwy, Żywy Różaniec, ale przede wszystkim była gorliwą członkinią III Zakonu św. Franciszka, do którego wstąpiła w 1903 r. obierając imię Bronisława. Pomimo, że nie zobowiązana była ślubami praktykowała cnoty: ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. Prowadziła życie ubogich, była ofiarną i hojną dla potrzebujących. Zmarła na atak serca 26 czerwca 1941 r.

Oficjalnymi patronami diecezji sosnowieckiej są św. Brat Albert Chmielowski i św. Rafał Kalinowski.

Piotr Dudała